Tôi sống một mình nơi vùng quê nghèo, không chồng con, không họ hàng thân thích. Cả đời lam lũ với ruộng đồng, sống tằn tiện qua ngày. Năm ấy, trong một đêm mưa tầm tã, tôi nhặt được một đứa trẻ bị bỏ rơi trước cổng chùa. Nó còn đỏ hỏn, quấn trong chiếc khăn cũ sũng nước.
Không ai nhận, tôi cưu mang.
Tôi đặt tên nó là Minh – mong nó sáng dạ, sáng đời. Nuôi một đứa trẻ không máu mủ đã khó, nuôi trong cảnh túng thiếu lại càng gian nan. Tôi vay mượn khắp làng trên xóm dưới, rồi vay cả ngân hàng chính sách để lo ăn học cho nó. Có bữa chỉ dám ăn cháo trắng, để nó được có hộp sữa, quyển vở mới đến trường như bạn bè.
Minh lớn lên, thông minh, ngoan ngoãn, ít nói. Nó không gọi tôi là mẹ, chỉ gọi là “dì”, nhưng tôi chẳng trách. Chỉ cần nó học hành nên người.
Năm nó đậu đại học, tôi vét sạch tiền, lại cắm sổ đỏ căn nhà cũ để vay ngân hàng thêm một lần nữa. Minh cúi đầu, nói khẽ:
– Con sẽ cố gắng, dì chờ con về.
Nhưng rồi nó không về.
4 năm, rồi 5 năm… không một cuộc gọi, không một lá thư. Tôi dò hỏi bạn học, trường cũ – như thể nó chưa từng tồn tại. Số điện thoại thì đã hủy, địa chỉ cũng không còn. Tôi âm thầm đi tiếp quãng đời còn lại bằng những gánh rau ngoài chợ, những lần đi làm thuê nhặt rác ban đêm để trả nợ dần.
Mười ba năm sau ngày đầu tiên tôi đặt chân đến ngân hàng vay tiền nuôi nó, tôi quay lại, run rẩy với xấp giấy tờ trong tay, lưng đã còng, mắt đã mờ. Tôi nói:
– Cô ơi, dì muốn tất toán khoản nợ cuối cùng. Còn bao nhiêu thì dì trả hết.
Nhân viên ngân hàng tra máy, nhìn tôi một lúc lâu rồi khẽ nhíu mày.
– Bác chờ chút. Khoản vay này… đã được thanh toán hết rồi mà? Từ cách đây hai năm.
Tôi sững sờ.
– Sao cơ? Ai… ai thanh toán…?
Cô nhân viên nhìn màn hình rồi cúi xuống đọc:
– Ghi chú tài khoản: “Trả thay dì tôi – người duy nhất yêu thương tôi không điều kiện.”
– Người chuyển: Trần Minh.
Tôi bàng hoàng. Trong một thoáng, hai đầu gối tôi bủn rủn, phải vịn lấy bàn mới đứng vững.
Nó không quên tôi.
Nó đã trả nợ.
Âm thầm, như cách nó ra đi.
Nước mắt tôi rơi giữa ngân hàng. Không phải vì giận, mà vì trái tim già nua này cuối cùng cũng hiểu: không phải đứa trẻ mồ côi ấy bỏ đi… mà là nó đang tìm cách trở về, theo cách của riêng mình.
